Stefna Naustatjarnar:
- Að barnið vinni út frá eigin áhuga og reynslu, sé virkt og skapandi í leik sínum og læri með því að prófa sig áfram.
- Að barnið takist á við margbreytileg verkefni og þroski með sér góða sjálfsmynd og sjálfsöryggi.
Að barnið læri í gegnum félagsleg samskipti við fullorðna og önnur börn. - Að verkefni séu ögrandi og veiti barninu aukinn þroska og vitneskju.
Í gegnum leikinn er barninu boðið upp á fjölbreytt viðfangsefni sem koma til móts við þarfir þess, áhuga og getu auk þess sem þau stuðla að auknum þroska. - Að barnið kynnist umhverfi sínu, náttúru landsins og læri að bera virðingu fyrir því.
- Að góð samvinna ríki á milli heimilis og skóla barnsins.
Hugmyndafræði Naustatjarnar.
Hugmyndafræði okkar í Naustatjörn í starfi með börnum byggist að mestu leyti á hugmyndum frá John Dewey, Lev Vygotsky, Howard Gardner, Urie Bronfenbrenner og Jane Nelsen.
Þær greindir sem Gardner hefur kortlagt eru eftirfarandi.
- Málgreind: hæfileiki til að hafa áhrif með orðum, bæði munnlega og skriflega
- Rök- og stærðfræðigreind: hæfileiki til að nota tölur á árangursríkan hátt og hugsa rökrétt
- Rýmisgreind: hæfileiki til að skynja hið sjónræna og rúmfræðilegt umhverfi
- Líkams- og hreyfigreind: Færni í að nota allan líkamann til að tjá hugmyndir og tilfinningar og leikni til að búa til hluti og nota þá
- Tónlistargreind: Hæfileiki til að skynja, meta, skapa og tjá tónlist
- Samskiptagreind: Hæfileiki til að skilja og greina skap og tilfinningar annarra
- Sjálfsþekkingargreind: Sjálfsþekking og hæfni til að lifa og starfa á grunni þeirrar þekkingar. Skýr sjálfsmynd og þekking á eigin styrk og veikleikum
- Umhverfisgreind: Hæfni í að þekkja og flokka fjölda tegunda úr jurta- og dýraríkinu auk næmni fyrir fyrirbærum náttúrunnar[8]
Urie Bronfenbrenner segir að í umhverfi hvers barns séu fjögur lög eða kerfi, míkró-, mesó-, exó- og makrókerfi. Líkanið skoðar og sýnir tengsl barna við umhverfi sitt. Til míkrókerfisins telst fjölskylda, kennarar, skóli, leikfélagar og nánasta umhverfi. Mesókerfið samanstendur af samskiptum eða tengslum sem eiga sér stað á milli míkrókerfana, eins og fjölskyldu og skóla, og starfsaðferðir kennara hafa einnig bein áhrif á barnið. Ytri kerfi eru exó- og markrókerfið. Exókerfið er félagskerfi eða aðstæður sem snerta börn á óbeinan hátt og hefur óbein áhrif á þroska þeirra og félagsleg tengsl s.s. sem atvinna foreldra. Í exókerfinu eru þættir óþreifanlegir fyrir barnið en áþreifnalegir fyrir foreldra. Markókerfið er samfélagið í heild sinni, þ..e heimili, heilsugæsla, menning samfélagsins, réttur og ábyrgð og stefna ríkisstjórnar. Efnahagsleg, menningarleg og félagsleg áhrif og ákvarðanir sem eru teknar í samfélaginu hafa bein og óbein áhrif á þroska barna og stöðu þeirra. Samkvæmt Bronfenbrennar þá víkkar einstaklingurinn út þekkingu sína og þroska með því að byggja ofan á fyrri reynslu.
Jane Nelsen segir „Hvar fengum við þá hugmynd að til þess að byggja eitthvað upp þurfum við fyrst að brjóta það niður“. Hún kom fram með agastefnuna Jákvæðan aga (Positive Discipline) sem byggir á væntumþykju, virðingu og að finna lausnir á málum til frambúðar. Einnig byggir Jákvæður agi á kennslu, skilningi, hvatningu og samskiptum. Hugmyndafræði Jákvæðs aga má lýsa í grófum dráttum þannig
- Það sem stýrir hegðun: Fólk er knúið áfram að innri þörfum - að tilheyta og skipta máli
- Við höfum mest áhrif: Þegar við höfum samskipti sem byggjast á gagnkvæmri virðingu
- Áhrifamestu verkfærin eru: Samkennd, skilningur, lausnaleit, góðvild og festa
- Viðbrögð við „óæskilegri hegðun“: Að leita orsaka, finna lausnir og fylgja ákvörðunum eftir
- Viðbrögð við „hættulegri hegðun“: Skýr eftirfylgni og afleiðingar
- Nám fer fram: Þegar manneskjan upplifir tilgang, sjálfsstjórn og þátttöku.
Grunnhugtök Jákvæðs aga eru gagnkvæm virðing, góðvild og festa. Þegar dregnir eru saman sameiginlegir þættir hjá þessum fræðimönnum koma þessir þættir fram:
- Einstaklingurinn er í fyrirrúmi
- Ekki er hægt að alhæfa út frá einum einstakling yfir á alla aðra
- Reynt er að byggja upp einstaklinga sem eru félagslega sterkir og lýðræðislega hugsandi, þar sem hver og einn byggir á sinni sterku hlið/greind
- Einstaklingar þurfa að fást við örgrandi verkefni
- Námið einkennist af virkni hvers og eins þar sem einstaklingurinn byggir upp þekkingu sína út frá eigin reynslu[9]
Tilvitnanir:
[1] Uppeldisáætlun fyrir leikskóla 1993: 18
[2] Rit um uppeldisstefnur 1994:7
[3] Rit um uppeldisstefnur 1994:8 – 9
[4] Rit um uppeldisstefnur 1994
[5] Johansen og Brynhildsen 1998:35
[6] Johansen og Brynhildsen 1998:35
[7] Armstrong 2001:13 - 14
[8] Armstrong 2001:14 - 15
[9] Sigríður Síta Petursdóttir 2003:1
Heimildir
Armstrong, Thomas. 2001. Fjölgreindir í skólastofunni. Erla Kristjánsdóttir þýddi. Reykjavík, JPV útgáfa
Björg Vigfúsína Kjartansdóttir, Jóna Björk Jónsdóttir og Kirsten Lybæk Vansgaard. 2003. Howard Gardner http://vigfusina.is/ymislegt/nam02/gardner.htm
Dewey, John. 2000. Reynsla og menntun. Gunnar Ragnarsson þýddi. Reykjavík, Rannsóknarstofnun Kennaraháskóla Íslands
Johansen, Wenche May og Anne Brynhildsen. 1998. Leikur og nám í leikskóla. Athöfn 1.30:33 - 36
Rit um uppeldisstefnur. 1994 Nemendur framhaldsdeild Fósturskóla Íslands veturinn 1993 - 1994. Reykjavík, Framhaldsdeild Fósturskóla Íslands
Sigríður Síta Pétursdóttir. 2003. Skipulagsdagurinn 10. nóvember. Glærur frá Skipulagsdegi Naustatjarnar 10. nóvember 2003
Uppeldisáætlun fyrir leikskóla - Markmið og leiðir. 1993. Menntamálaráðuneytið, Reykjavík Valborg Sigurðardóttir. 1991. Leikur og leikuppeldi. Reykjavík, Menntamálaráðuneytið